Jak wybrać właściwą zabawkę? Klucz tkwi w tym, co naprawdę angażuje dziecko

Uważaj na etykiety

Często opisujemy dzieci w prosty sposób: „on ciągle biega”, „ona zawsze czyta książki”. Ale dzieci zmieniają się bardzo szybko. Ich zainteresowania, style zabawy i sposób patrzenia na świat są płynne. Zbyt wcześnie nadane etykiety mogą ograniczać ich poczucie, że mogą próbować nowych rzeczy.

Dlatego zamiast przyklejać łatki, lepiej patrzeć na to, jak naprawdę bawi się dziecko tu i teraz. Wtedy łatwiej dobrać mu zabawkę, która będzie nie tylko atrakcyjna, ale i rozwojowa.

Ta sama zabawka — wiele sposobów zabawy

Wyobraź sobie prosty zestaw drewnianej farmy w sali przedszkolnej. To ta sama zabawka, ale każde dziecko korzysta z niej inaczej:

• Jedno układa zwierzęta w idealne szeregi, porządkując je według koloru czy wielkości.
• Drugie tworzy całe opowieści, w których farmer i zwierzęta odgrywają role w coraz to nowych przygodach.
• Kolejne skupia się na samym manipulowaniu figurkami — wkłada je do pudełka, wysypuje, bada fakturę i dźwięki.
• Jeszcze inne łączy farmę z innymi zabawkami, tworząc rozbudowany świat z zamkiem, torami kolejowymi czy postaciami z bajek.

To doskonały przykład, że jedna zabawka daje wiele możliwości i że dzieci podchodzą do niej zgodnie ze swoim stylem zabawy, temperamentem i aktualnymi zainteresowaniami.

Predyspozycje do zabawy

Każde dziecko ma własny „styl” zabawy. Składają się na niego:

• ciekawość poznawcza – jak reaguje na nowe wyzwania i sytuacje,
• aktualne zainteresowania – co w danym czasie je fascynuje,
• schematy zabawowe – czyli powtarzające się wzorce działania (np. turlanie, wkładanie, układanie w szeregi),
• temperament – czy jest spokojne i skupione, czy energiczne i impulsywne.

Obserwowanie tych cech pomaga dobrać zabawki, które nie tylko sprawią radość, ale też wspomogą rozwój.

Jak rozpoznać, czego dziecko potrzebuje?

Możesz zadać sobie kilka pytań:

• Jak bardzo dziecko angażuje się w zabawę? Czy szybko się nudzi, czy potrafi długo się skupić? Jeśli widać pełne zaangażowanie, to znak, że zabawka odpowiada jego potrzebom.
• Jak dziecko uczy się nowych rzeczy? Zwróć uwagę, czy wykazuje ciekawość, wytrwałość, czy chętnie komunikuje się i współpracuje. To ważniejsze niż konkretne umiejętności.
• Jakie schematy się powtarzają? Czy lubi rzucać i turlać (trajektoria), owijać i chować (opakowywanie), a może ustawiać w szeregi (kolekcjonowanie)? To wskazuje, jakie zabawki będą dla niego naturalne.
• Jakie rodzaje zabawy wybiera najczęściej? Czy najchętniej buduje, odgrywa role, czy eksperymentuje sensorycznie? To pomaga określić, co najbardziej je rozwija.

Jak dobrać właściwe zabawki?

Dobra zabawka odpowiada na potrzeby dziecka tu i teraz. Oto przykłady:

• Dla ciekawych i odkrywców: figurki zwierząt, zestawy tematyczne, proste układanki.
• Dla skupionych i cierpliwych: kuchnie dla dzieci, klocki, bardziej złożone konstrukcje.
• Dla wytrwałych i dociekliwych: wieże z klocków, zabawki do budowania i dopasowywania.
• Dla towarzyskich i lubiących odgrywać role: lalki, zestawy typu „sklep” czy „lekarz”, które sprzyjają współpracy i rozmowie.
• Dla lubiących porządek i strukturę: sortery, układanki logiczne, tory kolejowe.

Zasada 80/20

Najlepiej, gdy około 80% zabawek odpowiada na obecne zainteresowania dziecka, a 20% stanowi delikatne wyzwanie — coś nowego, co pozwala poszerzać horyzonty.

• Jeśli uwielbia budować — dodaj postacie i elementy narracyjne.
• Jeśli kocha odgrywać role — zaproponuj nowe scenerie i tematy.
• Jeśli wciąż jest w ruchu — wybieraj zabawki łączące aktywność z myśleniem.

Nie chodzi o zmianę dziecka, ale o dawanie mu coraz szerszych możliwości odkrywania świata.